Samen werken, samen bouwen
Meer bouwen, en het liefst sneller en goedkoper. En dat in deze woningmarkt. Steeds meer corporaties zoeken de oplossing in hechte samenwerking. Een geslaagd voorbeeld is WoonST, een bijzondere samenwerking tussen bouwers, gemeenten en corporaties in de metropoolregio Eindhoven. “De term WoonST is al hier bijna een merknaam geworden.”
“Je moet anders gaan denken”
Meer bouwen. En goedkoper en sneller. En dat in deze woningmarkt? Met alle problemen rond stikstof die bouwen al zo moeilijk maken? Steeds meer corporaties zoeken de oplossing in samenwerking. Een geslaagd voorbeeld is WoonST, een bijzondere samenwerking tussen bouwers, gemeenten en corporaties in de Metropoolregio Eindhoven. “De term WoonST is al bijna een merknaam geworden.”
Dertien corporaties sloegen in 2019 de handen ineen en zochten een manier om sneller en goedkoper meer woningen te bouwen. Die inspanning mondde uit in een samenwerking met negen regionale gemeentes. Directeur-bestuurder Bas Sievers werkt bij Woonpartners, één van de dertien corporaties die samenwerken. “De woningmarkt staat onder druk. Wij zagen in de sociale sector dat er veel meer woningen bij moesten. De negen gemeentes stonden destijds tegenover de corporaties. De grondprijs was een heet hangijzer. We hebben toen afgesproken om niet tegenover elkaar, maar naast elkaar te staan en te kijken wat we konden doen om woningbouw te versnellen.” Samen wilden de partijen kijken of ze aan de projectkant, dus niet zozeer de grondkant, goedkoper en sneller woningen konden leveren. Zo is het idee begonnen van de eerste Bouwstroom, zonder dat het die naam al had. “We gaven er toen nog de naam Projectoverstijgende inkoop aan; een product dat zoveel diversificaties in zich heeft dat het op veel locaties te gebruiken is. Daar is uiteindelijk de merknaam WoonST uitgekomen waaruit in 2021 de opdracht is gekomen om duizend woningen aan te kopen. Zonder dat er locaties waren. Nu, drie jaar later, hebben we ruim 1.100 woningen gekocht. Een groot aantal woningen staat er al. Dat is echt heel snel, normaal duurt zo’n plan tien jaar.”
Uitrol
Ook de gemeentes waren overtuigd van het nut om gezamenlijk te proberen iets te doen aan de woningnood. Tineke Posno, beleidscoördinator van de Gemeente Helmond, zit namens negen gemeenten in het coördinatieteam van WoonST. Ze schetst hoe de samenwerking verder vorm kreeg. “We hebben eerst een start gemaakt met de aanbesteding. Wat voor woningen moesten het worden, hoe zat het met duurzaamheid, uiterlijk et cetera. Na de aanbesteding en de gunning ging een stuurgroep aan de slag met het verder uitdragen van de visie van de samenwerking. We hebben bij alle gemeentes en corporaties sessies gehouden waarin we onze woningen presenteerden. Ook probeerden we bij gemeentes voor elkaar te krijgen dat er sneller vergund zou worden en dat gronden snel beschikbaar zouden zijn. Omdat het nieuw was, wekte dat best wat weerstand op. Maar uiteindelijk ging het balletje rollen en werd in Helmond de eerste WoonST woning opgeleverd. Toen mensen eenmaal in de praktijk zagen wat voor gebouw er stond, waren ze meteen enthousiast.” Want er was geen sprake van misstanden die destijds in de pers verschenen over gestandaardiseerd bouwen, zegt Posno. “Het zijn kwalitatief uitstekende woningen. Mensen konden dat komen bekijken en toen ze zagen dat het er mooi en gedegen uit zag en ook nog eens betaalbaar was, viel het kwartje.”
Onbekend maakt onbemind
De aanvankelijke weerstand die Posno beschrijft school vooral in het onbekende. “Is het wel een kwalitatief product? Men kende het product, de standaarden en de aannemer niet, dus daar heerste scepsis over bij zowel corporaties als gemeentelijke projectleiders. Maar ook Welstand was niet meteen enthousiast. En gemeentes vroegen zich af waarom ze juist deze producten moesten versnellen. Gelukkig hebben we uiteindelijk iedereen mee gekregen. Dat heeft wel de nodige tijd gekost met voorlichting over conceptueel bouwen.”
Bouwers
In de samenwerking van WoonST namen tot slot ook bouwers plaats. Sievers: “We hebben een vergunnende partij, een opdrachtgever en de bouwers. Wij als opdrachtgever hebben een afgeprijsd product gekocht met verschillende accessoires. De bouwer moest dat maken. Daar moest de werkvloer erg aan wennen, want er hoeft geen architect ingeschakeld te worden, geen eigen afwerking of details waren nodig. Een projectontwikkelaar ontwikkelt dus ook geen eigen woning, maar koopt die. Je slaat dus een hele stap over waardoor het sneller en goedkoper gaat. Daar staat wel tegenover dat je mensen werk afneemt, daar moeten we ook eerlijk in zijn. Aan de andere kant blijft er voor de traditionele manier van bouwen genoeg werk over.”
Goed huis
De woningen die nu al gebouwd zijn, kunnen op veel lof rekenen. Posno: “Mensen kwamen wel eens kijken en dan liepen we rond over het terrein. Ze waren dan tussen de woningen door op zoek naar het project. Want dit kon het toch niet zijn, het zullen wel een soort containers zijn toch?”, lacht ze. Sievers: “Ze zeiden letterlijk ‘tja, het lijkt wel net een woning!’. En dat klopt ook. Het is een woning, maar dan ook meteen een hele goede. We hebben veel minder opleverpunten dan bij traditionele bouw en de woning is minder duur. In WoonST 1.0 konden wij zeven woningen kopen tegenover zes op traditionele wijze gebouwd. Verder is de kwaliteit minimaal hetzelfde, vaak beter dan bij een traditionele woning.”
Handen vrij
De corporaties zijn blij met WoonST, aldus Sievers. “Het levert een verlichting op in proces en geld. Zaken die je vroeger zelf deed, worden nu voor je gedaan. En we hebben te maken met een hogere bouwambitie en minder capaciteit. Dan moet je wel anders gaan denken. Het heeft wel een verandering in denkwijze gekost maar nu het loopt zijn we er allemaal erg blij mee. We hebben met z’n allen een bepaalde woning gekozen, maar er valt nog heel veel te kiezen dus in dat opzicht hebben we ook niet het gevoel dat we dingen uit handen geven. Het scheelt ons alleen maar tijd en geld. En bouwers krijgen door deze productiewijze een impuls in conceptmatig denken. Zo helpen we ook de sector een stapje vooruit en ontstaat er meer continuïteit voor hen.”
Succes
Inmiddels staat WoonST 2.0 ook in de steigers. “Wethouders gaan nog een stapje extra zetten om nog meer snelheid in het vergunningentraject te krijgen. Zo bouwen we ongeveer 2.500 woningen met extra ambities op het gebied van verlaging van milieu-impact. Deze woningen stoten veel minder CO2 uit dan het Bouwbesluit vraagt. We lopen daarmee al vooruit op 2030”, zegt Sievers. Posno: “In juli zijn de contracten getekend en we zitten nu al op een projectlijst van 1.700 woningen. Het gaat echt heel snel. Misschien zijn die 2500 woningen eind 2025 al weg. Dat tekent het succes van wat we samen aan het doen zijn.”
Even voorstellen: WoonST
WoonST is een samenwerkingsverband met aannemers BAM Wonen, Heijmans en Hurks Bouwbedrijf, negen gemeentes uit het Stedelijk Gebied Eindhoven en dertien corporaties uit de Metropoolregio Eindhoven.
Het gezamenlijke doel is sneller meer betaalbare woningen te bouwen. In WoonST 1.0 werd die filosofie al succesvol toegepast en de komende jaren wordt in WoonST 2.0 het tempo verder opgeschroefd met als wens 2.500 nieuwe woningen.
De meewerkende woningcorporaties in WoonST zijn: Woonbedrijf, Wocom, Sint Trudo, Volksbelang, Compaen, Bergopwaarts, Woningbelang, WSZ, Goed Wonen Gemert, Thuis, Helpt Elkander, Wooninc en Woonpartners.
Het Stedelijk Gebied Eindhoven (SGE) bestaat uit de gemeenten Best, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Helmond, Nuenen, Oirschot, Son en Breugel, Veldhoven en Waalre.
Meer informatie vind je op WoonST | Stedelijk Gebied Eindhoven
Related Posts
Gedrag beïnvloeden met nudging →
Grenzen verleggen in de techniek van biobased →
Duurzaam voor de kleine portomonee →
