Drentse corporaties gaan circulair bouwen
Welke toepassingen zijn nu al zinvol en praktisch haalbaar voor woningcorporaties? Hoe maken zij samen 110 woningen betaalbaar, energiezuinig, milieuvriendelijk en circulair?
De coronapandemie heeft geen vat kunnen krijgen op de vernieuwingsdrang van de woningcorporaties in Drenthe. Integendeel. Juist in de afgelopen jaren hebben zij mogelijkheden uitgewerkt voor nieuwe samenwerkingsvormen en bouwmethoden die moeten leiden tot de snelle bouw van 110 woningen die betaalbaar, energiezuinig, milieuvriendelijk en circulair zijn. Hoe doen zij dat?
In het hoofdkantoor van woningcorporatie Domesta in Emmen vertellen Stef Brandsema (30), adviseur Duurzaamheid & Innovatie bij Domesta, en Rob Hoogeveen (48), manager Vastgoed bij Actium, over het gezamenlijke project ‘Drenthe Woont Circulair’ (DWC; www.drenthewoontcirculair.nl). Brandsema: “Toen ik bij Domesta kwam werken waren zes corporaties al meer dan een jaar bezig met het voortraject van DWC. Zij hadden al enkele financiële, ruimtelijke en technische kaders aangegeven. Het gaat om 110 circulaire sociale huurwoningen – waarvan 40 sloop-nieuwbouw- en 70 nieuwbouwwoningen – die betaalbaar, herhaalbaar en opschaalbaar moeten zijn.”
Uit een eerste uitvraag aan de markt voor deze opdrachten kwamen reacties van 31 bouwconsortia. Tien consortia ‘pitchten’ hun aanpak voor de vakjury in De Nieuwe Kolk in Assen. De zes winnaars werden vervolgens na een speeddate gekoppeld aan de corporaties. Domesta koos voor de samenwerking met team ‘Drenthe Woont Natuurlijk Circulair’, het consortium van Vector-i architecten (Groningen) en bouwbedrijf ECO+BOUW (Nijmegen).
Herbruikbaar
In 2020 gingen zes bouwteams aan de slag met de ontwerpfase van de zes proefprojecten van de deelnemende corporaties. Het team van Domesta had pech omdat de beoogde projectlocatie niet op tijd bouwrijp gemaakt kon worden voor een experiment in het kader van de Proeftuin van DWC. Brandsema: “We hebben een andere locatie gevonden en ons plan daaraan aangepast. Onze focus bleef gericht op toepassing van circulaire materialen en het beperken van CO2-uitstoot tijdens slopen en bouwen. Eerst wilden we bruikbare materialen uit de sloop direct op dezelfde locatie opnieuw toepassen in de nieuwbouw. Dat bleek niet haalbaar, omdat we niet de geschikte partijen konden vinden die het sloopmateriaal direct herbruikbaar konden maken. Daarop besloten we om ons te concentreren op het nauwkeurig inventariseren, categoriseren en op ecologische waarde schatten van alle geoogste materialen. Mbo-studenten van het Alfa-college voerden die taak ter plekke uit. Voor de nieuwbouwplannen onderzochten we geschikte bio-based materialen, zoals houtproducten voor constructie en hennep voor isolatie. Uiteindelijk kwamen we voor ons ontwerp uit bij een nieuw prefab product van ECO+BOUW, een gestandaardiseerde mHome-module. Wij mikken erop om in week 35 onze ontwerpfase af te sluiten.”
‘Winst voor de aarde’
Rob Hoogeveen is als manager Vastgoed bij woningcorporatie Actium verantwoordelijk voor alle bouwactiviteiten, en dus ook voor de deelname aan de innovatieve DWC-Proeftuin. Actium heeft in het bouwteam met consortium ‘Plan C’ (zie www.drenthewoontcirculair.nl) een project ingebracht voor de bouw van minimaal twintig circulaire huurwoningen in de wijk Kloosterakker in Assen. Daarbij worden bouwmaterialen hergebruikt die zijn geoogst uit de sloop van een voormalig kerkgebouw. Hoogeveen: “Voor Actium is dit een spannende investering, met name financieel. Zo is het bijvoorbeeld onzeker wat de waarde is van het hergebruikte materiaal en wat daarvan overblijft bij het einde van de levensduur van die circulaire woning. Ook vraag ik me af hoe we een verdienmodel kunnen verzinnen waarbij ‘de winst voor de aarde’ wordt gekapitaliseerd.” Brandsema haakt daar meteen op in: “Terecht, die vragen. Daarbij denk ik aan het recente nieuwsbericht dat Shell waarschijnlijk veel overheidssteun krijgt voor het afvangen van CO2. Dan denk ik: wat krijgen wij voor het toepassen van circulaire materialen? Daarmee doen we toch ook mee aan het verminderen van CO2-uitstoot?”
Hoogeveen is kritisch, maar ook positief over de voortgang van het praktijkonderzoek in de Drentse Proeftuin: “Na de zomervakantie valt het besluit van ons team of we aan de financiële, technische en ruimtelijke kaders van de DWC-opzet kunnen voldoen. Het moet wel heel gek lopen als dat niet doorgaat. Voor energievoorziening en verwarming hebben we voor DWC geen gemeenschappelijk concept vastgesteld. De afzonderlijke corporaties maken zelf uit wat bij hun projecten past. De planning is dat we begin volgend jaar gaan bouwen.”
Impact
Omdat zowel Brandsema als Hoogeveen binnen DWC actief is in overlegcommissies, hebben ze beiden ook informatie over de ervaringen van de andere bouwteams. Brandsema zit voor Domesta in het ‘Kernteam’ dat bij alle bouwteams gegevens verzamelt over inhoud en voortgang van de projecten. Hoogeveen zit in de ‘Programmagroep’ waarin vastgoedmanagers van de deelnemende corporaties overleggen over het toe te passen bouwsysteem en de manier van samenwerken van de betrokken partijen in DWC. Kunnen de twee betrokken volgers van de DWC-Proeftuin al een algemeen beeld geven van de ervaringen van de zes bouwteams bij het ontwikkelen van hun circulaire oplossingen?
Hoogeveen: “Het grondstoffentekort is in elk geval een enorm probleem waar we allemaal mee zitten. Uiteindelijk zien we nu allemaal wel in dat bouwafval ook grondstof kan zijn.”
Brandsema: “Ik moet zeggen dat ik het CO2-probleem op de korte termijn veel urgenter vind. Daarom maken wij er in ons project juist veel werk van om precies na te gaan hoe we die CO2-uitstoot kunnen reduceren. Dat nauwkeurige onderzoek van de impact die bouwstoffen hebben op leefbaarheid, gezondheid, milieuprestatie, recyclebaarheid en bouwkosten; dat is echt nieuw voor mij.” Hoogeveen: “Ik signaleer ook de opkomst van ’natuurinclusief bouwen’, een nieuwe aanpak die resulteert in gebouwen die niet alleen voldoen aan eisen voor gezondheid, veiligheid en milieuvriendelijkheid maar die ook gewoon fijn voelen.”
Bouwstroom Drenthe
In juli 2021 sloten vijf Drentse corporaties een samenwerkingsovereenkomst met twee bouwbedrijven voor de bouw van duizend huurwoningen binnen vijf jaar. Deze extra impuls voor de sociale woningbouw in Drenthe heet ‘Bouwstroom Drenthe’. Het zijn de corporaties Actium (Assen), Woonservice (Westerbork), Woonconcept (Meppel), Wold & Waard (Leek) en Lefier (Emmen), die samen met de bouwers Dura Vermeer Bouw Hengelo en Trebbe met één efficiënte bouwwijze een stroom willen produceren van betaalbare, energiezuinige en wellicht circulaire woningen. De bouw start nog eind dit jaar. Vastgoedmanager Rob Hoogeveen is voor corporatie Actium zowel betrokken bij ‘Bouwstroom Drenthe’ als bij de circulaire bouwprojecten van ‘Drenthe Woont Circulair’. “Dat bijt elkaar niet”, meent hij: “In beide gevallen werken corporaties en bouwconsortia samen als gelijkwaardige bouwpartners en niet meer in de traditionele rollen van opdrachtgever en opdrachtnemer.”
Related Posts
Amersfoort: nieuwe huurwoningen, buurtruimte en supermarkt gereed →
Overeenkomst getekend voor The Blox →
Nieuwbouw Hoogezand op stoom →
