Bouwen met hout en hennep
Optimuswoning van Compaen is circulair, biobased en energieleverend.
“Met deze woning zijn we over vijftig jaar nog blij”
In Mierlo wachten acht nieuwe houten huizen van Compaen op hun bewoners. Het zijn de eerste exemplaren van de circulaire, biobased en energieleverende Optimuswoning. Projectleider Vastgoed Eugène Waterreus over de totstandkoming van deze ‘corporatiewoning van de toekomst’.
“Het ontwikkelproces van de Optimuswoning was soms best spannend”, zegt Waterreus. “Er zijn gezonde discussies gevoerd.” Bijvoorbeeld rond het besluit om de houten binnenwanden niet met gipsplaten te bekleden. De bewoners kijken straks tegen het hout aan: behangen hoeft niet meer. “Met gipsplaten zouden we alleen maar materiaal toevoegen. Waarom zouden we dat doen? Omdat we dat altijd al deden?”
De Optimuswoning is een gezamenlijk project van een architectenbureau, een timmerfabriek en vier corporaties. Naast Compaen doen Kleurrijk Wonen uit Tiel, de Eindhovense Woonstichting ‘thuis en Bazalt Wonen in Zaltbommel mee. De woningen in Mierlo zijn het eerste concrete resultaat. De acht huizen staan nu nog in een weiland. Het is wachten op bestrating en aansluiting van energie en water. Daarna kunnen de bewoners erin. “Het plaatsen van deze woningen van de toekomst gaat sneller dan de gemeentelijke procedures van vandaag. Dat is zorgwekkend”, zegt Waterreus. Inmiddels heeft zijn corporatie de volgende acht Optimuswoningen in de fabriek besteld.
Losmaakbaarheid
De samenwerkingspartners startten vijf jaar geleden met het project. “We wilden verder gaan dan de huidige eisen voor duurzaam bouwen en een corporatiewoning ontwikkelen waar we over vijftig jaar nog steeds blij mee zijn. Het resultaat – genaamd Optimus – is een biobased, circulaire en energieleverende woning. Gebouwd in de fabriek uit een combinatie van CLT-hout en houtskeletbouw, geïsoleerd met hennepvezel. De kant-en-klare modules gaan op een vrachtwagen naar de woonlocatie. “Voor onze vaste aannemers is deze conceptuele woningbouw even wennen. Hun rol blijft nu grotendeels beperkt tot het plaatsen van de funderingspalen.”
Die funderingspalen zijn overigens van prefabbeton en dus niet biobased, zoals de andere materialen. Maar ook de palen kunnen aan het einde van de levensduur van de woning terug naar de fabriek voor ontmanteling. ‘Losmaakbaarheid’ is een belangrijk basisprincipe bij de ontwikkeling van de woning. Installaties zijn bijvoorbeeld niet in het casco verwerkt zodat ze makkelijk vervangbaar zijn en toekomstig hergebruik van het hout niet in de weg staan. De woningen hebben een zeer goede isolatie. “Het energieverbruik is laag en de zonnepanelen leveren meer dan voldoende energie op. We overstijgen de BENG-eisen zowel qua energieverbruik als -opwek.”
Waterreus laat op de website van Compaen het Materialenpaspoort van de Optimuswoning zien: nauwelijks een half A4’tje. “De materiaallijst van een traditionele woning past nog niet eens op een heel A4. Als we de woning over bijvoorbeeld vijftig jaar slopen, zijn het hout en de hennep elders opnieuw te gebruiken. Bovendien groeien deze materialen op korte termijn weer aan. Grondstoffen als klei en zand doen daar duizenden jaren over.”
Van landbouw naar bouwmateriaal
Een volledige omschakeling naar biobased bouwen heeft tijd nodig, benadrukt Waterreus. “We kunnen de steenfabrieken nog niet sluiten. De markt van CO2-uitstotende bouwmaterialen is wel een krimpsector. Datzelfde geldt voor de traditionele landbouwsector.” Hij is betrokken bij het overheidsprogramma Building Balance, dat onderzoekt hoe biobased bouwmaterialen oplossingen kunnen bieden voor de transitie van de landbouw. “Het is natuurlijk niet de taak van corporaties om boeren tot andere productie te bewegen. Maar als afnemers zijn we wel een onderdeel van de keten en we geloven dat hier een markt ligt. De hennepvezel uit onze Optimuswoning komt nu deels van Nederlandse velden. Maar het gros van de hier verwerkte hennep komt uit Roemenië. Dat plantje kan prima hier groeien.”
Meer informatie
Op aedes.nl vindt u veel meer voorbeelden van circulair bouwen.
Beeld: Welbions en Talis
Auteur: Louis Jongeleen
Related Posts
Bouwstroom Noord gestart met eerste natuurinclusieve en conceptuele appartementen in Groningen →
Corporatie Thuisvester neemt deel in realisatie 30 duurzame woningen groene nieuwbouwwijk in Oosterhout →
Corporatie Haag Wonen zet versnelling verduurzaming in door langdurige samenwerking bouwpartners →
